Blog

Cadeau (voor jullie!)

Een cadeau!

“Grote mensen moeten kinderen laten vallen”, “Wat er verloren gaat als bijna alles te koop is”, “Is de planeet beter af zonder mensen? Wie weet, maar we zijn er nu eenmaal”, “Landbouwproblemen oplossen? Stap een: stop boeren ‘dom’ te noemen”, “Wie ouder wordt heeft niet alleen een geschikt huis nodig, maar ook een gemeenschap.” Een kleine greep uit titels van artikelen van De Correspondent. Ons nieuwe nieuws medium. Wij hebben de mogelijkheid gekregen (gratis en zonder enige verplichtingen) om de Correspondent een maand lang in te kunnen zien (en lezen). Wij hebben daardoor op onze beurt ook de mogelijkheid om jullie de Correspondent te laten ervaren. Helemaal voor niks en gratis zonder enige verplichtingen. In de mail zit het cadeau.
Veel leesplezier.

Het voorgaande verhaal van ons Zweeds avontuur heeft veel stof doen opwaaien. En terecht. Het is tijd! Maar hoe dan? Want ook wij lopen tegen innerlijke conflicten aan zodra we in de auto stappen of de benzinemaaier aanzetten. We zijn gaan wassen en koken als de zon schijnt. Uiteraard is dat ‘s winters hier een stuk lastiger. Maar doordat we alleen apparatuur gekocht hebben met het energielabel A+++ houden we zelfs over.
Hieronder een lijst van wat wij door de jaren heen zijn gaan doen. Wie weet zet het meer mensen op ideeën? Tips zijn altijd welkom!

We hebben een kleine koelkast en een kleine vriezer (tafelmodel). Dat gaat prima en is soms een uitdaging, als er bijvoorbeeld deeg in staat om te rijzen. We wassen op de ECO-stand. Was drogen we op zolder of op de waslijn buiten, ook in de winter als het even kan (doet de was heerlijk ruiken!). We hebben een elektrische (extra geïsoleerde) smart boiler van 60 liter, alle verlichting is Led en A++. De stand-by stand van stereo gaat altijd (handmatig) uit. De isolering van ons huis is gemaakt van houtvezels (Hutton). Onze dubbele beglazing komt uit begin 1900 en werk nog steeds prima (en efficiënt). We veel meer schilderwerk bij renovatie...

Het huis bestaat uit kleine ruimten en is dus snel warm, een fijn voordeel.
De zonnepanelen (18 van 404 WP) leveren ons ruim voldoende stroom zodat we geen kosten hebben. Het is zelfs zo dat we veel energie opsparen en die straks in de wintermaanden kunnen gebruiken. Wel hebben we zoveel mogelijk rekening gehouden met het aantal zonnepanelen om ons verbruik daarop af te stellen. Het is voor ons geen verdienmodel. We reizen meer met openbaar vervoer, eten minder vlees en zoveel mogelijk biologisch.
Maken ons eigen (Veel goedkoper en net zo goed) eco-vriendelijk (af)wasmiddel (onderin blog recept). We hebben geen vaatwasser. Geen televisie.

Koffie wordt gezet met een cafetiere
Alles in ons huis wordt geschilderd met natuurlijke lijnolieverf. (droogt helaaas wel veel langzamer en is  duurder maar beschermt veel beter doordat het in het hout dringt).
Wat we op de fiets kunnen, doen we. We scheiden ons afval. Ons eigen ‘afval’ in combi met groenafval bewaren we een jaar lang in 2 containers wat verandert in pure compost en zeer voedzaam is voor onze tuin. Het stinkt niet ( omdat de plas apart opgevangen wordt, vermengt met water 1 op 8 en ook in de tuin de natuur voedt). In het begin was dat best wennen als er mensen op bezoek zijn.
Veel van de renovatie gebeurt met gebruikt materiaal.
Kleding kopen we tweedehands net zoals pannen, lampen, gereedschap e.d. Marktplaats heet nu Blocket.se
Papieren zakken bij de groente bewaren we en nemen mee terug en gebruiken we weer bij volgende boodschappen. We bakken zelf brood.
Ook delen we onze tuin met dieren want we vinden dat wij in principe dat wij bij hun wonen en niet zij bij ons. We maaien ons gras alleen waar wij een looppad hebben gemaakt. Het wemelt er dan ook van wespen, vlinders, bijen en veel andere insecten. Dat houdt dan ook in dat er steeds iets is te beleven waar je ook kijkt. De ‘wildernis’ is zo mooi!

Het regenwater vangen we op in een 2000 litertank (die is wel nieuw aangeschaft) en met behulp van de zwaarte kracht voorzien w onze planten en moestuin van water. We leren ook meer in te maken zodat we er profijt van hebben in de winter.Al met al een heel proces waar we nog veel te leren hebben. En we lopen niet altijd helemaal synchroon. Maar de neuzen staan dezelfde richting op.

Vandaag zijn we met de auto en aanhangwagen naar Bengtsfors gereden om onze bestelling op te halen. Part 1 van de toekomstige badkamer. Met een snelheid van 50 km/uur zijn we voorzichtig terug komen rijden. Want ons Toyotaatje vond het best pittig. En geen probleem met zo weinig verkeer.

Nu het extra raam (tweedehands, een gift) in de keuken is geïnstalleerd kan het project badkamer dan eindelijk plaats gaan hebben. Trouwens heel raar om met een kettingzaag je huis in te gaan. Deed me terug denken aan de Samsara waar ik ooit jaren op heb gewoond en gezeild. Ook daar heb ik samen met een oude makker in verband met een reparatie met een kettingzaag het schip bewerkt. Best spannend hè Joost?

Waar het raam in de keuken kwam heeft eerst een deur gezeten. Die is bewaard gebleven en krijgt een nieuwe plek elders. We ontdekten verschillende lagen behang op de keukenwand, en daar hebben we een deel van kunnen redden. De geschiedenis van begin 1900 ontvouwde zich. Levendige patronen, bloemen en grafisch. Want stel dat het je lukt om er een nieuwe kopie van te maken...

Ik ga Lennart (slimme buurman)helpen met het compleet maken van Signebytorpet. Een echt douche!En jullie weten het. Shower with a friend saves water…..

Wasmiddel / halve liter (te simpel, erg effectief)
300 ml water
200 ml natuurazijn
eventueel paar druppels etherische olie met een geur
Voor gebruik goed schudden.

Afwasmiddel/ halve liter
500 ml kokend water
2 el geraspte Marseille zeep
2 el bicarbonaat
2 el natuurazijn
eventueel paar druppels etherische olie
Voeg de zeep aan het water toe en roer tot het is opgelost. Voeg de rest van de ingrediënten daarna meteen toe en laat afkoelen. Let op: het schuimt niet en dat is even wennen. Voor gebruik goed schudden.

by Ton Sondag

Groen, geel en bruin.

De overheersende, groene jas dragende naaldbomen laten hier goed zien dat het herfst aan het worden is nu de loofbomen hun kleur verliezen. Over een paar weken is groen, geel en bruin een bonte schakering in het zonlicht. Tot een fikse herfstwind geel doet verdwijnen en een groen/bruin tapijt achterlaat. Welkom winter.
De zomer van 24 zal ons bijblijven als hartverwarmend, zowel mentaal als lichamelijk. Want de zomer begon al heel vroeg. Alsof ze lente op vakantie had gestuurd. Maar zeker verwarmend door alle aandacht en bezoek uit Nederland. Vaak onverwachts. Alsof men het had afgesproken. Een komen en gaan van oude bekenden, nieuwe vrienden en familie. Soms zelfs tegelijkertijd. Het gebrek aan luxe deed er niet toe. Eerlijk is eerlijk; de meesten hadden zich goed voorbereid of in de buurt een leuke vakantiehuisje gevonden.

Al dat bezoek heeft er wel toe geleid dat een tafel ooit gebruikt om kleding aan te maken omgebouwd werd tot eettafel zodat we mensen konden uitnodigen om mee te eten. Hierbij is het andijvie-zaad dat we uit Nederland hebben toegestuurd gekregen heel goed van pas gekomen. Andijvie-stamppot (met sambal) kennen ze hier niet in Zweden, laat dat nu net mijn all-time favoriet zijn. De kroppen andijvie die Jolien geoogst heeft logen er niet om. Zalig!

Nieuwe en oude vrienden uit Friesland waren er ook. Het was leuk om in de ochtend ze koffie op bed te serveren in hun caravan op de oprit naast de container tussen de houtkliever en houtblokken.

Maar ook het wijze advies van wijze timmerman uit Friesland. "Maak eerst één kamer af voor het invallen van de winter." Tussen de koffies door zijn we aan de slag gegaan. En wij niet alleen, Lennart, onze buurman en voormalig elektro-ingenieur bood aan om nieuwe (geaarde) elektriciteit aan te leggen inclusief main-switch voor onze warmtepomp, want ook die hangt nu. Niet geheel zonder slag of stoot want ik had toch nog problemen met zwart/wit... Nu ik het zwart/wit denken probeer te vermijden loop ik er nu toch weer tegenaan. Weliswaar op een geheel andere manier dan voorheen. Het oude huisje heeft originele zwarte bakelieten electra voorzieningen nodig. De bedrading ligt net zoals vroeger zichtbaar. Nu rees de vraag bij Jolien is zwarte bedrading wel wijs? "" Tuurlijk" van mijn antwoord. Eigenwijs kan ik wel zijn merk ik nu ook Lennart zich in de discussie voegde. Twee tegen een is niet eerlijk dus ik ging overstag. Gelukkig maar want nu het klaar is blijkt dat ze gelijk hadden. Zwarte bedrading over al die mooie oude zeekaarten (ons behang) zou ergerlijk hebben afgeleid. Overstag ben ik ook gegaan op de zeilboot die Lennart, Anders en ik hadden gehuurd. Een heerlijke 4 dagen op het grootste meer van Zweden, Vänern. Rotsen, eilandjes noem het op. Lunch is, anker uit, kleine baai in het bos is genieten zoals genieten bedoeld is denk ik. Dit zou ik graag willen delen met Jolien, wie weet als er ooit mogelijkheden zijn gaan we op ontdekking uit.
Met de bus naar Karlstad was ook een gehele nieuwe ontdekking/ervaring. In een uurtje kom je er uitgerust aan. Zoveel fijner dan zelf te moeten rijden. Voor herhaling vatbaar. Een bezoek aan de universiteit van Karlstad is ook voor herhaling vatbaar. Maar hier later meer over. Nu eerst de blaadjes uit de regengoot halen.

Pirates of Vänern

p.s. 1 Het meest verrassende bezoek was wel s'nachts van een familie Eland inclusief kind op zoek naar appels in onze tuin. Vereeuwigd op onze wildcamera

ps 2 hieronder de ervaringen van een familie die ons bezocht heet:

Oud huis, nieuw thuis

Alsof we een huisje in een historisch openluchtmuseum binnenstappen. Het houten Zweedse huisje met de typische rode kleur heeft veertig jaar leeggestaan voordat onze vrienden Ton en Jolien hier gingen wonen. Het zware, houtgestookte fornuis is nog origineel. Zelf brachten ze geheel in stijl hun persoonlijke historische tint aan; het woonvertrek met de lange houten tafel is compleet behangen met de oude zeekaarten van Ton’s vader.

Ik ken Ton nu een jaar of zeven. Ik zag zijn rake zwart-wit foto’s voor zijn ‘Project Adopted’. Zijn manier om creatief uiting te geven aan de worsteling die hij heeft met zijn eigen adoptie-achtergrond en te delen met anderen. Ik zocht contact, het klikte en uiteindelijk schreef ik een aantal verhalen bij zijn indrukwekkende foto’s.
Na een lange zoektocht lijkt hij hier de plek te hebben gevonden om de drukte in zijn hoofd in balans te houden. De natuur werkt helend.

Balans is ook het thema dat terugkomt in de manier van leven hier voor Ton en Jolien; in samenwerking met de natuur. Het is geven en nemen. De enorme moestuin levert groenten en fruit. De vos mag dan af en toe best stiekem van de aardbeien snoepen en de Hollandse andijvie blijkt ook in de smaak te vallen bij de Zweedse hazen.
Ruimte houden voor het bouwproject van de dassen die hier hun burcht hebben. Stukken grond waar de inheemse planten hoog groeien om insecten te voeden en adders een schuilplaats te geven. (Informatie die ik zorgvuldig heb weggehouden van Menno omdat hij anders überhaupt niet mee zou zijn gegaan naar Zweden.)

Duurzaamheid gaat hier voor comfort. Het dak ligt al vol zonnepanelen, maar de badkamer laat nog even op zich wachten. In de winter baden ze zich in een grote teil voor de houtkachel, de enige warmtebron in huis. Afgelopen winter vroor het hier 32 graden.

Emigreren naar een idyllische plek is niet altijd een sprookje. Het is hard werken om een nieuw bestaan op te bouwen. Met grote bewondering volg ik hun ups en downs. Hier wonen twee hele sterke mensen vol liefde voor al het leven om hen heen en elkaar.

En dan maakt het niet zoveel uit wanneer dat huisje helemaal gerenoveerd is, want het fundament is stevig.

Kim van Schie (Storyline media)

by Ton Sondag

Midsommar

Het is een komen en gaan van mensen uit Nederland. We hebben nog nooit zoveel bezoek gehad. De anders zo stille omgeving is veranderd in een levendige en gezellige boel. Caravan op de oprit, fietsen in de stalling en een kampvuur waar zelfs onze kleine vriend (een jong vosje) op afkomt. Met al die mensen is het voor mij altijd even afwachten of ik het trek. Het lukt me aardig. Niet verwonderlijk hoor want het zijn stuk voor stuk lieve mensen. Michiel, Judith, Lies, Wim, Anne, David, Carina, Nina, Nynke, Auke, Dick, Tiny, Karin tack. Op dit moment is Bart op de  fiets onderweg vanuit Middelburg. Het moet niet gekker worden... De Zweden laten zich ook zien met al die nieuwe mensen. Nieuwe vriendschappen ontstaan. Door het ontbreken van televisie bij ons hebben we de halve finale kunnen zien samen met vrienden en familie bij Agneta thuis. En binnenkort komt ook Pauline met haar ouders hier op vakantie en een jonge eik plaatsen onder het motto van: A society grows great when old men plant trees whose shade they know they never sit in.

Maar niet alleen zijn het de mensen die het hier een stuk dynamischer maken. Op het pad hier naast ons huis stond Jolien en Agneta oog in oog met een jonge mannelijke eland. Prachtig ervaring. En bijna in onze tuin.. Zoals ik al vermeldde hebben we ook een nieuw vriendje in de vorm van een jong vosje. Nieuwsgierig van aard. Het is ook nooit meer echt stil. Een continuiteit van gezoem, van wat lijkt op miljoenen insekten. De aanvliegroutes van Schiphol verbleken erbij. Recent ook nog een salamander in mijn mouw toen ik mij fleece aantrok. Gekke gewaarwording toen hij mijn mouw uitsprong de keuken in. Jolien heeft hem na 2 dagen terug gevonden en buiten gezet. Jolien werkt momenteel bij de B&B in Sillerud. Het vinden van vast werk is een vast onderdeel geworden van Jolien haar week-ritme. Brieven gaan de deur uit, mensen aangesproken, afwijzingen volgen. Toch geeft ze de moed niet op. Niet altijd geheel vlekkeloos maar wel volhardend. Ik ga op mijn beurt ook meer kijken naar mijn mogelijkheden. Ik heb ten slotte een produkt dat er mag zijn. Recent een externe drive laten repareren in Oslo. Wat een genot om mijn fotowerk weer te kunnen aanschouwen. Trots! Het fotoboek van Zweedse documantaire-fotograaf Sunne Jonsson werkt wel heel motiverend. wat een pracht beelden!!

photo by Sunne Jonsson 1956

Dagen zijn alweer korter aan het worden. Hier duidelijk merkbaar aangezien het nu 's nachts donkerder is geworden. Wim, een scheepstimmerman uit Koudum, is ook nog langs geweest samen met zijn vrouw Anne. Hun advies was maak 1 kamer woonbaar voordat de winter indaalt. Zo gezegd zo gedaan. Een eettafel staat er (gevonden hier achter in een schuur) verlaagd plafond eruit gesloopt. Het oude planken plafond dat vrijkwam met lijnolieverf geschilderd. Kozijnen en deuren geschilderd. We gaan deze kamer behangen met oude zeekaarten van mijn vader. Dus straks echt een 'captains dinner'. Lennart, onze buurman van 2 km verderop, gaat mij meehelpen met de aanleg van de electra. Hij kwam laatst ook langs om de hardheid van ons water te testen. Nou, veel zachter kan water niet zijn was zijn constatering. Lucky us. Lennart, Anders en ik gaan binnenkort 3 dagen zeilen met een gehuurde zeilboot op meer Vänern. Het grootste meer van Zweden. Jolien even rust...

by Ton Sondag

De lente is zomers...

De lente is dit jaar hier niet uit gestapt. Alsof mevrouw zomer haast had. De dorre bruine kleuren die onder de sneeuw vandaan rolden veranderde plotsklaps in een fel groene oase. Doordat we het gras laten groeien ontstaat er een facinerende biotoop. Het observeren hiervan maakt van het alledaagse een waar spektakel. Hardwerkende rode en zwarte bosmieren, o zo belangrijk voor de diversiteit in onze tuin. We hebben verschillende grote mieren koepels (nesten) in onze tuin. De salamanders komen ook tevoorschijn nu het al weken zo warm is. Speelse rakkers. Omdat we de vogels heel de winter hebben gevoerd is het nu een drukte van jewelste op en rond onze voederboom. De goudvinken voeren de boventoon. Vooral de goudvink die de baas over de boom lijkt te zijn, onze boombaas. In de ochtend is het een heel circus van vogels van verschillende pluimage. Een verrijking voor ons ontbijt. We bekijken de beelden op de camera van de afgelopen nacht, pa en ma Das doen zich tegoed aan de zonnepitten die uit de voederboom op de grond zijn gevallen. In de middag roept Jolien "kom eens kijken!" Ze wijst naar de voederboom. Naast de kom met drinkwater ligt op zijn buik een eekhoorn te genieten in het zonnetje. Zo relaxed hebben wij nog nooit een eekhoorn gezien. Net zoals vele bloemen en planten totaal nieuw voor ons zijn. Jolien heeft hier en APP voor die planten en bloemen herkent. Tot onze verbazing staan in onze tuin meerder planten en bloemen die best zeldzaam zijn. Wij dus voorzichtig door de tuin lopen, blijkt dat ze overal staan. Dat brengt 30 jaar leegstand met zich mee. Laat die natuur haar gang maar gaan!

 
Harald, onze buurman, heeft ons geholpen om een paar zware boomstammen te verplaatsen zodat wij ze kunnen gaan zagen en klieven. Na afloop reed hij weg op zijn quad maar verder dan 50 meter kwam hij niet. Wat er precies gebeurde is mij nog steeds onduidelijk maar kwam met iets in zijn hand teruglopen. Het bleek zijn pink te zijn. Er haast af. We hebben hem verbonden en zijn direct naar het ziekenhuis in Karlstad gereden, 90 km verderop. Hij kan zijn vinger behouden. Zo zie je maar van het ene op het andere moment... Nu is alles wat we hebben.
Onze bank in Zweden mailde ons met de vraag of wij de 'faktura' van onze elektriciteit willen verwijderen uit de betalingsopdrachten omdat de computer niet weet wat te doen met een 0 SEK factuur... Je begrijpt: we zijn blij met de zonnepanelen. Je gaat anders leven. Zon betekent: was draaien, koken, warm water voor de douche, zagen en klieven.

Het schilderen is ook begonnen. Lijnolieverf. Je ziet het hout gewoon blij worden. Deze verf dringt in het hout. Duurt langer voordat het droog is maar gaat zoveel langer mee. Met het plafond van oude brede planken, in de toekomstige badkamer is Jolien heel blij, het hout wordt oud-groen. Komende week kom er een timmerman kijken naar mogelijkheden van een extra kozijn in de keuken om wat meer licht te krijgen. Een van de oude kozijnen uit Noorwegen die ik heb bewaard, gaat hier hopelijk zijn dienst bewijzen.

 
De watertank is aangesloten en gelukkig zijn de eerste druppels vandaag gevallen. Geen gesjouw meer met gieters naar de moestuin. Over 2 weken komen de eerste vrienden en familie op bezoek. En hoog bezoek. Carina uit Vlissingen, onze Zweedse vriendin die al jaren in Nederland woont en mede "verantwoordelijk" is dat we richting het noorden zijn gegaan, komt ook. Terugkijkend zijn we haar dankbaar. De keuze is, ondanks de frustrerende regelgeving, de juiste geweest. Het plekje is magisch (vinden wij) We raken niet uit gekeken op de alledaagse wonderen in de tuin. We leren steeds meer wat wat is en waarom want alles is met elkaar verbonden in de natuur. Zouden wij mensen nog iets van kunnen leren. Wij zijn gaan leven. In het gewone schuilt het bijzondere.

by Ton Sondag

Meer Nordic bestaat niet...

Samen met 2 Zweedse vrienden in Noorwegen luisterend naar de beroemde band Sigur Rós uit Ijsland, Meer "Nordic" kun je het niet krijgen, denk ik dan. Dit staat ons in november dit jaar te wachten. Je begrijpt, vol verwachting klopt ons hart. Het is Jolien gelukt om in de pre-sale kaartjes te bemachtigen voor de Nordic Tour'24 van Sigur Rós. Is wellicht tekenend voor hoe thuis we ons zijn gaan voelen.

Nu na een aantal jaren kunnen we ook een balans opmaken. Want wat doet emigreren met vrienden? In onze eigen ervaring zie je contacten verminderen en nieuwe worden aangehaald. Bijna een natuurlijk proces. Door de fysieke tussenruimte die  ontstaat is dat ook wel een logisch gevolg. Persoonlijk ervaar ik dat minder. Voor mij blijft alles een beetje hetzelfde en toch verandert het onbewust. Ik geloof in het feit dat wij mensen van elkaar kunnen leren en we elkaar een richting geven. Hoe het ook zij, wij mensen hebben elkaar nodig.

De golvläggare hebben wij ook nodig (De vrouw/man die onze badkamer vloer om leggen). We hebben advies gekregen van zo iemand en zijn aan de slag. Voelt hoopvol, er staat iets te gebeuren. Wat zal dat straks lekker zijn die waterdruppeltjes op je huid. Ik bespaar je alle details maar we gaan ons handen vol hebben. Jolien zit ook in de actie-modus wat de groente betreft. Maar koning winter laat nog steeds van zich horen. Het kan vriezen of dooien en... sneeuwen merken we nog steeds. Naast de renovatie en groentevoorziening komen hier nieuwe medebewoners. Paniek-kippen. Althans dat laat Google-translate ons geloven. Orust-höns van origine van het eiland Orust aan de westkust van Zweden. Een beroemd Zweeds ras dat bijna uitgestorven was. Doordat we een genenbank starten en een jaartje geduld moeten hebben (fijn zodat we ook goede en veilige huisvesting kunnen bouwen), hebben we straks "paniek-kippen" hier rondscharrelen.

En als klap op de vuurpijl: we gaan het dit jaar druk met bezoek krijgen uit Nederland. Zijn we blij mee. Alles lijkt erop dat het een fijn jaar gaat worden. Hejdå!

by Ton Sondag

Afz. Jolien Pollet.

En ineens is er een soort van kantelpunt.

Dat Zweden het thuisland begint te worden en Nederland het land waar we naartoe op vakantie gaan. Dat hebben we allebei zo ervaren, afgelopen maand.
Nederland- Zweden. Zweden- Nederland.

In Nederland zijn was fijn, met in mijn beleving eigenlijk alleen maar goed weer. Het eerste wat ik kocht bij het doen van boodschappen was witlof, bij ons betaal je meer dan 3 euro voor twee stronkjes. Je kunt maar ergens zin in hebben. En mosselen! Självklart (vanzelfsprekend).
We hebben een boel kunnen doen en gezien, en nu we hier zijn realiseren we ons dat tijd altijd tekort schiet als het gaat om mensen zien en afspreken. Niet alle voornemens zijn gelukt.
Ik was er benieuwd naar, of ik onze plek en het leven in Zweden zou missen de afgelopen weken. Dat deed ik, en het aankomen hier bevestigde dat. Daar kon de hoeveelheid sneeuw weinig afbreuk aan doen. Want sneeuw lag er. Tom en Jantien, onze nieuwe Nederlandse buren, hadden een pad gemaakt naar de voordeur; geen overbodige luxe, en enorm lief. De witte wereld vind ik nog altijd iets magisch hebben, al was het alleen maar omdat de reflectie van de sneeuw prachtig licht geeft.

De eerste avond terug thuis hebben we niet gehaald, te moe van de rit hier naartoe. We sliepen rond 18u. Een volle auto en een aanhangwagen met een watertank van 2000 liter. En nog veel meer. Ik was er zeker van dat het niet allemaal zou passen, maar ik heb de weddenschap verloren. Gelukkig. Ton is een held in het leggen van zo’n puzzel, en deze klaarde hij ook. Alle spullen zijn hier, en dat is fijn. Het is makkelijker om bepaalde dingen in Nederland te bestellen voor het huis, en soms scheelt het ook in geld. Daarbij is hij erg handig in het vinden van spullen op marktplaats en het communiceren met de verkopers. Hij ontmoet dan ook bijzondere mensen en niet zelden krijgt hij de spullen zo mee. De watertank komt van een bedrijf uit België, en gaat ons regenwater opvangen. Ook hier was er vorig jaar een korte tijd een verbod op sproeien, vanwege droogte. Het regenwater gaat de tuin van water voorzien.

Bezig zijn met deze tuin doet me soms denken aan de documentaire Eindelienge, van Mieke en Leo de Visser, een ode aan het biologisch boeren. Aan het fragment waarin Leo op het land gehurkt zit en zijn handen door de aarde gaat, daarbij zeggend: ‘kijk eens hoe mooi de grond hier is.” En dat weten we, we kochten er onze groente en fruit. Het zou een feest zijn wanneer onze wortelen en aardappelen een beetje in de buurt kwamen van de groente die we onlangs van ze kregen. Wat een rijkdom.
Vorig jaar hadden we al best een mooie oogst, de grond lijkt er geschikt voor. Dit jaar kunnen we voor het eerst onze eigen compost gaan gebruiken, dat maakt nieuwsgierig naar de uitkomst!

Wil je inburgeren, dan pas je je gewoon een beetje aan: erwtensoep maak ik hier met groene linzen, want spliterwten kennen ze niet.
Het verschil in smaak is minimaal.

Hier pakken we ons ritme weer op en de dooi die is ingezet maakt dat ik ook hier een lentegevoel heb. In een trui lopen we buiten, misschien wat overmoedig door het zachte weer in Nederland. De kachel in de keuken heeft vandaag niet gebrand. Het voelt niet koud, al is het net boven het vriespunt. De houtkachel in de kamer houdt het huis op aangename temperatuur. Ik wil beginnen, en het liefst loop ik met het tuinplan onder m’n arm de moestuin in. Dat we hier echt nog even moeten wachten is een feit; het kan zomaar weer flink gaan vriezen. De waterleiding blijkt niet langer bevroren en er komt weer water uit de kraan in de keuken, en geloof me, dat is fantastisch. De waterput naast het huis loopt bijna over, nu is er overvloed aan helder water.

De eerste ochtend na thuiskomst was een verrassing; het is licht om 7u! Ik kon de vogels weer voeren, en langzaam keren ze terug naar het vogelhuis. Zo ook de eekhoorns. Het doet goed ze weer te zien in de witte stilte van de tuin. Er lopen sporen van herten en een eland door de tuin, en ik hoop dat ik dat op een dag kan vastleggen met de wildcamera. Of wellicht een wolf, want dat is sinds kort niet langer ondenkbaar. De buren hebben er drie op hun land gezien, nadat ze de noodkreet van een vos hoorden. Door het ijs op de meren steken ze over, en nu zijn ze dichtbij. Ook is er onlangs een lynx gezien zo’n 7 kilometer verderop, dat is toch bijzonder.
Ik kijk altijd om me heen, sta soms ergens een tijdje stil. Want stel je voor dat er een dier langs komt.

Nu de lente in langzame aantocht is, lijkt er extra energie te zijn voor onze plannen, voelen zorgen minder zwaar.
En dat is precies waarom we deze stap genomen hebben: een eenvoudiger leven. We zijn op weg.

Geniet van de lente, maak er een mooie van.

Afz. Jolien Pollet

   Beelden van Jolien :  @Noorderpool   

by Ton Sondag

Till hem (naar huis)

Het verruilen van je vaderland voor een nieuw land is en blijft een hele onderneming. In onze verhalen noemen we het een avontuur. Dat is het ook wel maar soms met wat minder plezierige wendingen. Pieken en dalen zoals bij iedereen. Anders is de taal, andere omgeving en andere gewoontes, en de kunst om fouten (vergissingen) te maken die versta ik net zoals het opnieuw proberen. Conclusie: hoopvol en enthousiast.

Na een paar weken Nederland te hebben mogen ervaren lonkt het avontuur weer. We merken dat het naar Zweden gaan is veranderd is in het naar huis gaan. We zijn aan het aarden. Fijn gevoel is dat. Terug naar mensen die we hebben leren kennen en ons dierbaar geworden zijn. De taal die ik mis maar nog lang niet beheers (in tegenstelling tot Jolien). De stilte en rust. En ons huis dat meer huis gaat worden. Met een aanhangwagen vol geladen zijn we straks op weg.
De aanhangwagen hebben we via marktplaats kunnen kopen in Axel. Een bezoek aan het ziekenhuis in Terneuzen ging hieraan vooraf. De oude mannekwaal moest op controle. En wat bleek ik ga verder onder het motto van de uroloog. “Jij bent de baas en niet je blaas”. Wat in mijn geval betekent dat ik meer water moet drinken en minder koffie. En bij de koffie die ik drink altijd een glas water. Vrolijk als een jonge halfgod huppelde ik het ziekenhuis uit.

Marktplaats was vele jaren geleden een plek waar mensen elkaar hielpen. Om zolders te ruimen maar ook elkaar te helpen aan spullen die de ander hard kon gebruiken en bij hun werkeloos thuis lagen. Nu wij hier in Middelburg 24/24 toegang hebben tot het internet in tegenstellig tot thuis leek dit the place to be ... Nou dat is nog wel zo, alleen zijn de omgangvormen in de berichten gereduceerd tot antwoorden als: 100€. Geen goedemorgen of -avond maar de riekende geur van geld voert de boventoon. Gelukkig zijn ook hier de uitzonderingen die de regels bevestigen en kom je elkaar nog tegen op een vriendelijke manier en help je elkaar verder. Het aanhangwagentje zit dan ook in een klap vol met een watertank van 2500 liter. Wat gaan de plantjes blij zijn.

Eerder die week waren we ook in Rotterdam. De stad waar ik ooit woonde. Blijft een enerverende stad. Bezoek aan de kunsthal bleek een regelrecht succes. Indrukwekkend te noemen hoe Refik Anadol zijn kunst neer zet. Het raakte ons diep. Een aanrader voor iedereen! De Chinese kunstenaar Ai Wei Wei heeft een bewogen leven achter de rug, wat terug te zien is in zijn kunst. Voor mij is hij de vader van de kunst.

24 uur is als een seconde in een leven. Maar als die seconde abrupt stopt lijkt het leven wel stil te staan en komt oorverdovend binnen vooral voor de familie. Vele seconden zullen nodig zijn om het verlies een plek te geven. Oude banden worden aangehaald op de dag van afscheid. Zo rijd ik mee met Joost, een oude kameraad, richting de begrafenis van Dennis. Dennis is maar 43 jaar geworden. Nu waaien die twee cijfers maar door mijn hoofd. Nu is alles wat we hebben. Maak er iets moois van.

by Ton Sondag

The cold North.

Aan onze patronen kleven onze triggers. Onze triggers (reacties) laten zien wie we zijn. Met ons bewustzijn kunnen we hiervan leren en groeien we. Klinkt eenvoudig maar is alles behalve dat. Elke dag een stapje... Rijden op de autobahn was geen stapje voor Jolien. Kilometer na kilometer groeide haar zelfvertrouwen. En reden we Nederland in. Ik vroeg me af wat mij nu het meest opviel nu ik na een jaar weer terug ben. Vlak en je kunt ver zien. Geen belemmeringen zoals bomen en bergen. En de bekende haast ervaar ik nu beter na een jaar van stilte. Het beste van de mensen komt niet tot uiting vanuit een auto. Weg van de snelweg is de ontvangst warm in Middelburg.

Onze Toyota-gup kreeg een goed rapport en kan er weer een jaar tegenaan.  Mijn jaarlijks APK-keuring bij de dokter krijgt nog een vervolg en we zullen iets langer in Nederland moeten blijven. Oude mannenkwaaltjes... Geeft ons meer tijd om voor te bereiden. Een zuinige elektrische boiler, antieke wasbak, kranen worden voorzien van nieuwe rubbertjes en pakkingen. Maar ze mogen eerst een paar nachten in de schoonmaakazijn.
Over azijn gesproken.  Neem 200 ml natuurazijn en 300 ml water, voeg daar optioneel een paar  druppeltjes esoterische olie voor de geur bij en je hebt zelfgemaakt natuurvriendelijk wasmiddel. Jolien zweert er bij en de natuur en portemonnee zijn er heel blij mee! Het werkt echt, zelfs mijn sokken... Zo ook het afwasmiddel. Rasp een stuk Marseille zeep (50 gram) vermeng met (3 liter) kokend water ook hier eventueel een paar druppeltjes olie voor de geur en laat het afkoelen. Het schuimt niet maar werkt wel!  Zo leuk om te ervaren wat we zelf kunnen doen.

Nu we terug zijn ervaren we natuurlijk ook de geneugten van alle mogelijkheden hier. Gewoon even een stukje fietsen, de wetenschap dat er nu ook mosselen te krijgen zijn. Het drinken van kopje koffie in een leuk tentje als Røst in Middelburg.
Door de (vriendelijke) eigenaren van Røst zijn we in contact gekomen met Herman die heerlijk desembrood kan bakken. Dit is iets wat wij zelf willen gaan doen in Zweden. Want eerlijk is eerlijk: van brood in Zweden moet je het niet hebben. Maar dan mogen we eerst in de huisbakkerij van Herman een kijkje nemen.

Om de mensen een idee te geven hoe onze omgeving er afgelopen maand uitzag heb ik al wandelend wat foto’s gemaakt in een straal van 6 km van ons huis. Let wel: de afgelopen weken heeft het er buitensporig veel gesneeuwd en was het –29 toen we naar Nederland reden.

Onze plaatselijke ICA supermarkt met B&B

De E 18 vlak achter "onze" ICA richting Karlstad Andere kant op is richting Arjang

Richting onze vriendin Agneta

Signebyn (2 km van ons huis)

Afslag naar ons huis en de wandeling die we regelmatig maken onze omgeving:

Achter deze bomen bevind zich home sweet home.

by Ton Sondag